Vaavaaiga mamanu o Niu Ioka


E faʻapefea ona foliga mai e le mafaamatalaina, pe faapefea ona ia tosina atu, folafola atu se mea e le mafaagaloina. E pau le alofa i le uluai vaaiga, mai le fonotaga muamua. O se aai o miti ma miti, o se aai o le saolotoga. O lenei aai e pulea le tuufaatasia o le taugofie o Manhattan ma le pagatia o faafitauli o Brooklyn. O le asō ou te fia taʻuina atu ia te oe e uiga i le aai o Niu Ioka. E leʻi moe o ia mo sina minute, ma o le matagofie o moli o lenei aai e le mafai ona faamatalaina i upu ma e le faʻaalia lagona e tulaʻi mai i mea na ia vaaia. E foliga mai o lenei aai e taufaasese, ma e mafai ona faia mea ofoofogia. O se aai manaia, faatasi ai ma uumi uumi, latou te natia i ao ma oʻo atu i le lagi. O lenei aai e taulaʻi atu ia te ia lava, faʻamalolo lona matagofie ma le lilo. O se savali saʻo i Niu Ioka - o le mea lea ou te manaʻo e faʻatulaga mo oe i le aso!

Niu Ioka o se aai i Amerika, o loʻo i luga o le talafatai o Atelani. O le taimi nei ua manatu o le aai tele i le lalolagi. O lenei aai ua manatu o le ogatotonu o faiga masani i totonu o le US, i aso uma o loo i ai ata o ata ma i le aai lava e tasi o le laumua o le toatele o tagata mamanu o le lalolagi. O lona faitau aofai i le 2009 e silia ma le 8 miliona tagata. O le taulaga e aofia ai itumalo e 5: Bronx, Brooklyn, Kuinise, Manhattan, Staten Island.

Manhattan - i le faaliliuga mai le gagana a Initia o lona uiga o le "motu laʻitiiti". Manhattan o loʻo i luga o le motu o Manhattan i le gutu o le Vaitafe o Hudson. Manhattan o le tele o pisinisi, faʻamatalaga tautupe ma aganuu i le lalolagi. O le tele o vaaiga e pei o le fale faasolopito o le Emepaea o le Setete, le fale o Chrysler, le Grand Central Railway Station, le Museum Metropolitan Museum of Art, le Metropolitan Opera, le Solomon Guggenheim Museum of Modern Art, le Falemataʻaga Faasolopito o Talafaasolopito Faalenatura o loʻo taulai iinei. O le laumua lenei o le UN.

Bronx - ua taʻua o se nofoaga moe o Niu Ioka. I le itu i matu o Bronx fale o loʻo fausia i le ituaiga o "laufanua mamao". O le itu i sasae o le Bronx o loʻo faia e ni fale maualuluga fale maualuga, o loʻo nonofo ai tagata mauoa. E faapena foi Bronk ua lauiloa mo ona itu le lelei, o le itu i saute lea, o loo i ai ni mea eleelea. O nofoaga pito sili ona lauiloa i le Bronx o le Zoo, le Garden Botanical Garden, le Art Museum ma le Yankees Stadium, o se tasi lea o au taaalo baseball.

Brooklyn o le nofoaga e sili ona taʻutaʻua. Civic Center o se nofoaga autu mo pisinisi. E tele ekalesia anamua i Brooklyn, e manatua ai le taimi ua tuanai, aʻo avea Brooklyn ma falemaʻi ma o tagata o loʻo nonofo ai o ni talitonuga faʻataulotu. Ae paga lea, o le umi o tatou ola ai, ma a tatou pisinisi e atiina ae atili, o le itiiti ifo o le faatuatua i le Alii le Atua e oo mai ia i tatou. Ua suia lotu i le saienisi. O le talafatai i saute o Brooklyn e fufuluina e le vasa. I sisifo o Brighton Beach.

Kuiniselani - faʻaliliuina o se malo, ua manatu o le tele pito i totonu o le eria ma o le lona lua sili ona taua. O le toʻatele o tagata i lenei itu o le aai e ese lava: Sesapanika, Eleni, tagatanuu o Pakistan, India, Korea, Sepania. I lenei vaega o le aai o le malaevaalele na faaigoaina ia J. Kennedy ma La Guardia. O iinei e mafai ona e asiasi i le tele o nofoaga mo faafiafiaga, e pei o le Flushing Meadows Park, lea e faia ai taaloga a le US Open Tennis Championship, Shay Stadium, Akuidakt Racetrack ma Jacob-Riis Park i le Rockaway Promenade.

Staten Island - o loʻo i luga o le motu e tasi o Staten. O le faitau aofai e laʻititi nai lo isi. E taʻua o se nofoaga moe, pe a faatusatusa i isi eria iinei e sili atu ona malu. I le itu i saute o le motu ei ai fanua o faatoaga i luma o le 1960, ae i le maea ai o le fausiaina o le alalaupapa Verrazano, o le faafesootai o le Staten Island ma Brooklyn, na amata ona ola malosi le motu. O le umi o lenei alalaupapa e 1238 mita, ma o le mamafa e 135,000 tone. I le mamafa, o loʻo manatu pea o le sili ona mamafa. E mafai ona e alu i Manhattan i le vaʻa. O le pito maualuga o le pulou o le Todt Hill (mauga mate), ei ai le fanuatanu o Moravian. Sa i ai se aai na lafoai mo le 53 tausaga, ma na o le 2001 na tapunia ai. I le Staten Island o le paka tele lea i Niu Ioka - Greenbelt. I le itu i sasae o le motu ei ai matafaga, ae tatau ona matauina o matafaga o Staten Island ua manatu e sili ona eleelea i totonu o le aai.

O lea na matou aoao ai e uiga i lenei mea leaga, ae o le a le mea lauiloa Niu Ioka? Ia, ioe, o le Statue of Liberty. Po o lona igoa atoa Saolotoga, malamalama i le lalolagi. E faʻaalia ai le faatemokalasi, saolotoga o le tautala ma filifiliga. O se tasi o ata sili ona tautaua i Amerika ma i le lalolagi. Na foaiina atu e Farani i le seneturi o le Amerika Revolution. O le faʻatagata o loʻo i luga o le motu o Liperate, aʻo amata ona valaauina i le amataga o le senituri lona luasefulu. O le motu e tolu kilomita mai Manhattan.

O le atua fafine o le saolotoga na te uuina se sulu i lona lima taumatau ma se faailoga i lona itu tauagavale. O le tusiga i luga o le ipu ua faitauina "Iulai 4, 1776", le aso o le sainia o le Tautinoga o le Tutoatasi. Faatasi ai ma le tasi vae e tu ai o ia i luga o paʻu, o lona uiga o le saolotoga. Talu mai le amataga o le aso, o le statue sa avea o se faailoga i le vasa ma na faʻaaogaina e avea o se faailoilo. Mo le 16 tausaga i le sulu o le tupua na lagolagoina e le afi.

Ina ua ou alu i lenei aai, ou te le manatu o le ae toe foi mai. O lenei aai o le a gauai atu ia te oe, ma o le a avea oe ma se vaega, ma e te le manao e tuua le aai matagofie o Niu Ioka.